Akvaryum canlıları dendiğinde herkesin ilk aklına gelen süs balıklarıdır. Ancak bitkili akvaryumlar bize standart akvaryumlara göre çok daha geniş bir fauna imkanı sunuyor. Karidesler, kerevitler ve salyangoz gibi canlılar bitkili akvaryum için uygun ve ilgi çekici canlılardır. Bitkili akvaryumda bakılan ve bakılabilecek canlı türlerini özetle şöyle inceleyebiliriz:
Balıklar
Elbette bir akvaryumda insan gözünün ilk aradığı şey balıklardır. Bununla birlikte bitkili akvaryumun su şartlarına uygun, düşük Ph seven akvaryum balıklarının beslenmesi daha uygun olacaktır. Akvaryum kumunu ağzında taşıyıp kendine yuva yapan, bitkileri yerinden söken çiklit ve japon balığı gibi balıklar bitkili akvaryumlar için uygun değildir. Bunlar haricinde bitkili akvaryumda bakabileceğiniz balıklar:
Canlı Doğuranlar
Canlı doğuranlar akvaryum hobisine yeni başlayanların da ilk tercih ettiği akvaryum canlılarıdır. Canlı doğuranlar aslında memelilerdir. Balıklar memeli sınıfına girmezler. Ancak canlı doğuranlar diye sınıflandırdığımız lepistes, kılıçkuyruk, moli, plati gibi balıklar yumurtlama esnasında yumurtalarını kırarlar ve yavrular tankta yüzmeye başlar. Üretimleri kolay olduğundan tankta kısa sürede popülasyon patlaması ve akabinde nitrit, nitrat miktarının yükselmesi beraberinde hastalık ve ölümler getirebilir. Bu yüzden popülasyon arttıkça su değişim sıklığının da artmasında yarar vardır.
Yosun Yiyen Akvaryum Canlıları
Vatoz ve çöpçü bu sınıfın en popüler akvaryum balıklarıdır. Bitkili akvaryumlarda bu canlılara ek olarak SAE, CAE ve Otocinclus balıklarını da dahil edebiliriz. Ek olarak SAE’lerin büyüdükçe agresifleştiği ve yosun yemeyi bırakıp yemle beslenmeye başladıklarını da not olarak ekleyelim. Bitkili akvaryumda çok büyümeyip, girilmesi zor alanlara da kolayca girebildiği için cüce vatozlar, diğer vatoz türlerine göre daha çok tercih edilen canlılardır. Ayrıca karidesler de iyi birer yosun yiyicidirler.
Sürü Balıkları
En az 6-10 adet arası bir balık sürüsü, tankınızda ayrı bir hareketlilik yaratan akvaryum canlılarıdır. Tankınızda sürü davranışı gösteren görünüm olarak birbirlerinin kopyası gibi olan bu canlıları izlemek ayrı bir keyiftir. Ancak bu balıkların sürü davranışı sergileyebilmesi için tankınızın 90 cm gibi bir uzunluğa sahip olması gerektiğini de dipnot olarak düşelim. Neon tetra, ember tetra, kırmızı burun tetra, rasbora ve danio türleri sürü balıklarının en popülerleri arasındadır ve bu canlılar bitkili akvaryumlara çok yakışırlar.
Karidesler
Karides bitkili akvaryum kategorisinde ayrı bir dünyadır diyebiliriz. Ancak 5lt başına bir adet Amano karidesi yosunla mücadele çok yararlı olacaktır. Bununla birlikte bakımı kolay olan neocaridina familyasının en popüler canlısı sakura ve kiraz karidesleri bitkili akvaryumunuza ayrı bir renk ve hareketlilik katacaktır. Karides bakımı konusunda biraz tecrübe edindikten sonra bakımı biraz daha zor olan caridina karideslerini de akvaryumunuzda ağırlamak isteyebilirsiniz.
Salyangozlar
Salyangozlar bitkili akvaryumlarda balık ve karideslere göre daha yavaş hareket etseler de farklı kabuk şekilleri ve desenleriyle bitkili akvaryuma ayrı bir zenginlik katmaktadır. Çürüyen bitki yapraklarını, dibe çöken yem artıklarını, yosunları ve balık ölülerini yiyerek temizlik ekibinize katkıda bulunurlar. Katil salyangoz olarak da bilinen Helena salyangozu, tankınızı istila eden adi salyangozlarla mücadelede kullanılır.
Ayrıca minare şeklinde kabuğa sahip salyangoz türleri akvaryum kumu içinde hareket ederek zemininizin havalandırılmasına katkıda bulunur ve bitki gelişimini desteklerler. Bununla birlikte büyüdükçe oburlaşan elma salyangozları bazı narin yapraklı bitkilerin yapraklarını yiyerek size sorun çıkartabilir. Ramshorn ve nerite salyangozları da bu canlı sınıfının diğer popüler türleridir.
50 litrelik tam teşekküllü bir akvaryumum var. Tabanında kahverengi çakıllar var. 3 yosun topları, bir büyük kafatası, iki kaya yosun topları var. Ben bir Lepistes çifti birde Molly çifti almak istiyorum. Olabilir mi? Eşimin daha önce akvaryumu vardı. Petshoptan görerek almak istiyor. Hem de çeşitli 10 tane balık almak istiyor. Bana fikir verir misiniz? Eşim ve kızım akvaryumun içini değiştirmek istemiyorlar.
Canan Hanım, 50 litre kısıtlı bir hacim. Bu hacimde bir tanka lepistes veya molly gibi hem çok, hem de hızlı üreyen canlı doğuranlar konduğunda kısa zamanda akvaryum popülasyonu çok artacaktır ve beraberinde de sorunlar baş gösterecektir. 10 tane farklı tür balık da çok sağlıklı olmaz çünkü birbirleri ile anlaşmaları özellikle kısıtlı bir hacimde çok zor. Canlı alırken, ana tür, yan tür, ve yosun yiyiciler olarak karar vermek daha güzel olacaktır. Örneğin sizin tankınıza 10 adet ember tetra ve/veya o boylarda başka barışçıl başka bir tetra sürüsü; yosun yiyici olarak 2-3 adet cüce vatoz, bir karides sürüsü ve ramshorn salyangoz koysanız çok daha iyi olur. Böylece hem daha doğal bir görünüm hem de sağlıklı bir canlı ekosistemi yaratmış olursunuz. Ayrıca çocuğunuz da sadece balık değil salyangoz ve karides gibi farklı canlıları da tanımış olur.